Gerechtstolk in coronatijd

Datum

Gerechtstolk in coronatijd: ‘Tolken via videoverbinding is een goed alternatief’

Gerechtstolk zijn, het is een vak apart. Het tolkenwerk voor de rechtbank gaat in coronatijd vaak via videoverbinding. Dat vind ik een goed alternatief voor tolken op locatie en prettiger dan tolken via de telefoon. Toch ben ik blij dat er fysieke zittingen zijn. Er gaat niets boven het persoonlijke contact en de beleving van een zitting.

“Meneer de rechter. Ik vind dat de zaal behoorlijk vol zit. In het kader van de coronamaatregelen mogen er niet meer dan 18 personen in de zaal zijn. Ik tel er 21. Ik voel me niet op mijn gemak.”

Aan het woord is de advocaat van de cliënten voor wie ik moet tolken. We bevinden ons in de kleine rechtszaal van de rechtbank. Hoewel ik redelijk ver van het publiek af zit, voelt het ook voor mij niet prettig met zoveel mensen in een kleine ruimte te zitten: meervoudige rechtbank, verdachte, advocaten, slachtoffers, tolken, recherche, journalisten. Het verbaast me ook dat er voor deze belangrijke zaak niet is gekozen voor een ruimere rechtszaal, of een livestream voor degenen die alleen als toehoorder aanwezig zijn.

Gelukkig is de rechtbank het eens met de advocaat en worden – bij gebrek aan vrijwilligers – drie personen aangewezen, die de zaal moeten verlaten.

Online vanuit huis

Een paar dagen voor deze zitting heb ik het tolkenbureau van het Openbaar Ministerie gevraagd of ik in deze strafzaak eventueel online vanuit huis kan werken. Ik moet namelijk tolken voor twee slachtoffers die in het buitenland wonen en de zitting via video bijwonen. Een van hen zal een slachtofferverklaring voorlezen. Een videoverbinding en telefoonlijn kunnen soelaas bieden. De tolkenverantwoordelijke binnen de rechtbank deelt mijn mening echter niet.

Er is een kwartier uitgetrokken om de communicatie met het buitenland tot stand te brengen. Een van de cliënten lukt het echter niet in te loggen. Nadat de technische dienst tevergeefs driekwartier heeft geprobeerd de link werkzaam te krijgen, besluit cliënt in haar auto te stappen en 40 kilometer te rijden naar een familielid, waar inloggen wel lukt.

Microfoon

Van mij wordt verwacht dat ik consecutief, dus opeenvolgend, vertaal via de microfoon, die verbonden is met een beeldscherm. Ondanks de inzet van de technische dienst van de rechtbank om het tolken optimaal te laten verlopen, kies ik ervoor om met mijn eigen telefoon en oortjes via WhatsApp met de cliënten te bellen en simultaan fluisterend te tolken. Als tolk zie ik het als mijn plicht om de rechtszitting zo soepel en geruisloos mogelijk te laten verlopen en mezelf onzichtbaar te maken. Dat lukt niet als ik via een microfoon moet vertalen. Nadat alle praktische en logistieke obstakels zijn weggenomen, start de zitting anderhalf uur later dan gepland.

Ik zit haaks op een scherm met mijn rug tegen de muur, met rechts van mij de meervoudige kamer, griffier en officier van justitie, en in het verlengde van mij de advocaten, verdachte en een andere tolk. Tussen twee personen in is een spatscherm geplaatst om eventuele besmetting te voorkomen.

Ik heb als groot voordeel dat ik al ruim een jaar in deze zaak tolk en dus van de hoed en de rand weet. Vooral bij het tolken van het 15 bladzijden tellende requisitoir van de officier van justitie, waar ik gelukkig een kopie van krijg als ik daar om vraag, is de achtergrondinformatie die ik heb zeer nuttig voor een vlotte vertaling.

Corona bindt

De strafzaak die ik hierboven schetste, waarbij ook publiek aanwezig was, is in coronatijd een uitzondering. Veel rechtszaken gaan het laatste half jaar via videoverbinding of telefonisch, waarbij een beroep wordt gedaan op de digitale vaardigheden van alle partijen. Rechter, advocaat, psychiater en tolk lijken hierbij voor dezelfde uitdagingen te staan. Corona bindt.

Persoonlijk vind ik het niet onprettig te moeten tolken via een beeldscherm. Het grootste voordeel is de tijdswinst. Er is geen rij- of wachttijd of tijdsverlies indien cliënt niet komt opdagen, wat helaas vaak gebeurt. En, belangrijker nog, je loopt geen risico op coronabesmetting.

Sommige rechters vragen mij tijdens het tolken om de camera uit te zetten. Daar worstel ik nog wel mee. Mijns inziens is het zowel voor cliënt als tolk prettig een gezicht te zien bij een stem. Voor een tolk is het ook beter een cliënt te zien omdat lichaamstaal en non-verbale communicatie belangrijke informatie geven.

Tolken via een videoverbinding voelt meer als een persoonlijke tolkendienst op locatie dan tolken via de telefoon. Bij een videoverbinding heb je veel minder last van ruis op de achtergrond. Bij een telefonische tolkendienst zitten partijen vaak wel in dezelfde ruimte zitten, maar met een mondkapje op en tussen hen in een tussenscherm. Daardoor zijn ze vaak moeilijk te verstaan. Hiermee staat de kwaliteit van het tolken onder druk.

Charme

Alle argumenten in ogenschouw nemend vind ik het tolken voor de rechtbank via een videoverbinding in coronatijd een uitstekend alternatief voor persoonlijk tolken op locatie. Maar ik mis de beleving die je als gerechtstolk hebt als je op locatie werkt. Daar voel je de spanningen en emoties en de sfeer tussen partijen. Dat is de charme van gerechtstolkdiensten. Ik hoop dan ook snel weer meer op locatie te kunnen werken!

Meer
artikelen

Mediation in strafzaken

In de podcast mediation in strafzaken vertelt Tineke Otter wat dit betekent. Tineke Otter heeft een eigen praktijk, genaamd in-z. Ze is coach, trainer en organisatieadviseur (geweest) bij maatschappelijke organisaties.

Open chat
1
Hoi! Hoe kan ik je helpen?